Dưới áp lực thiếu hụt lao động cạo mủ trên vườn cây do sự cạnh tranh lao động giữa các khu vực công nghiệp – nông nghiệp và giá bán mủ cao su giảm mạnh, chế độ cạo nhịp độ thấp d4 đã được nghiên cứu và từng bước triển khai thử nghiệm ở thực tế sản xuất.

Sản phẩm chế độ cạo nhịp độ thấp d4 được Cục trồng trọt - Bộ Nông nghiệp và phát triển Nông thôn Công nhận là tiến bộ kỹ thuật theo quyết định số 60/QĐ-TT-CCN ngày 3/3/2016 do nhóm tác giả Th.S Nguyễn Năng, Th.S Đỗ Kim Thành, KS. Kim Thị Thúy, KS. Nguyễn Quốc Cường và KS. Trương Văn Hải thực hiện. Nguồn gốc của sản phẩm từ kết quả nghiên cứu từ năm 1993 tại Lai Khê (Trên dòng vô tính VM 515), đến năm 1998 tiếp tục thực hiện tại Đồng phú (trên dòng vô tính PB 235), năm 2008 thực hiện nghiên cứu trên 4 dòng vô tính RRIV 2, RRIV 3, RRIV 4 và PB 260 tại Dầu Tiếng và tiếp tục mở rộng nghiên cứu với các đơn vị trong ngành. Diện tích được áp dụng với quy mô thử nghiệm đầu tiên tại Dầu Tiếng năm 2010 với 212 ha, đến năm 2012 mở rộng thêm ở Đồng Phú với 450 ha, Đồng Nai 97 ha, Lộc Ninh 23 ha. đến năm 2015 là 27.124 ha. Sau đó nhóm tác giả tiếp tục nghiên cứu ứng dụng trên một số dòng vô tính mới. Đến năm 2018 tổng diện tích áp dụng d4 trên toàn ngành là 95.570 ha chiếm 50% diện tích cao su khai thác trong toàn ngành.

Chế độ cạo nhịp độ thấp d4 chính là việc cạo mủ trên cây được tiến hành theo nhịp độ cạo d4 (bốn ngày cạo một lần). So với nhịp độ cạo hiện nay là d3 (ba ngày cạo một lần) nhịp độ cạo nhịp độ thấp d4 giúp cho cây cao su có thời gian nghỉ cần thiết dài hơn cho sự tái tạo mủ để chuẩn bị cho lần cạo kế tiếp. Vì vậy, tổng số lát cạo/năm/cây ở chế độ cạo nhịp độ thấp d4 khoảng 72 - 75 lát cạo so với 95 - 100 lát cạo/năm/cây của nhịp độ cạo d3 đang áp dụng trên các vườn cây đại điền. Để bù đắp cho lượng mủ không thu được từ sự ít hơn về tổng số lát cạo/năm/cây của chế độ cạo mới và cạo đại trà, việc gia tăng tần số sử dụng chất kích thích ethephon để tăng năng suất mủ/cây/lát cạo là giải pháp hữu hiệu. Tần số chất kích thích ethephon được sử dụng cho chế độ cạo nhịp độ thấp d4 là 4 - 6 lần/năm kích thích vào tháng 5, 6, 7, 10, 11 và 12 (khoảng các các lần bôi khoảng 1 tháng). Các tháng được lựa chọn dùng chất kích thích mủ ethephon là những tháng có lượng mưa vừa hoặc trung bình, ẩm độ không khí và đất phù hợp cho việc thu hoạch mủ kéo dài trong ngày.

Kết quả nghiên cứu:

ü  Về năng suất mủ và năng suất lao động:

            Chế độ cạo nhịp độ thấp (d4) cho năng suất cá thể trên lần cạo (g/c/c) cao hơn so với chế độ cạo nhịp độ d3. Mức độ gia tăng tùy thuộc vào dòng vô tính cao su, tình trạng cây cao su và điều kiện môi trường. Kết quả các nghiên cứu cho thấy mức gia tăng năng suất cá thể của nhịp độ d4 so với d3 (cùng không sử dụng chất kích thích mủ) bình quân từ 10 – 20 %); và nếu nhịp độ d4 sử dụng tần số kích thích mủ 4 – 6 lần/năm thì mức độ gia tăng năng suất cá thể trung bình ở các thí nghiệm theo dõi từ 27 – 55 % so với nhịp độ d3 không sử dụng chất kích thích mủ (Bảng 1). Năng suất lao động cạo mủ cũng tăng tương ứng. Việc năng suất cá thể khi cạo nhịp độ thấp d4 tăng được lý giải là do nhịp độ thấp d4 giúp cho cây cao su có thời gian nghỉ cần thiết dài hơn cho sự tái tạo mủ để chuẩn bị cho lần cạo kế tiếp, chính vì vậy lượng mủ được tái tạo đầy đủ hơn so với nhịp độ d3. Nhưng cũng vì vậy mà số lần cạo của nhịp độ d4 (72 – 75 lần cạo/năm) thấp hơn so với nhịp độ d3 (95 – 100 lần cạo/năm) dẫn đến năng suất mủ trên cây/năm (hay năng suất mủ kg/ha/năm) thấp hơn so với nhịp độ d3. Để bù đắp cho lượng mủ không thu được từ sự ít hơn về tổng số lát cạo/năm/cây của chế độ cạo d4 so với d3, việc gia tăng tần số sử dụng chất kích thích ethephon để tăng năng suất mủ/cây/lát cạo là giải pháp hữu hiệu. Kết quả thí nghiệm cho thấy, tần số sử dụng chất kích thích mủ ở nhịp độ cạo d4 phù hợp là 4 – 6 lần/năm.

Bảng 1: Kết quả trung bình sản lượng và DRC (%) của các đề tài nghiên cứu